آلومینیوم یکی از فلزات اساسی محسوب شده که کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف از جمله صنعت ساختمان، خودروسازی، حملونقل، صنایع نظامی، دفاعی، بستهبندی، الکترونیک و انتقال برق دارد. صنعت تولید آلومینیوم، صنعتی با مصرف انرژی بالا اســت. بنابراین از دهه ۱۹۸۰ به بعد سیاست کلی کشورهای واردکننده انــرژی به انتقال واحدهای تولید آلومینیوم به کشــورهای دارای انرژی تعلق گرفته است. از آن جا که صنایع آلومینیوم، انرژی بسیار زیادی مصرف میکنند، این صنعت به انرژی بستهبندی شده یا انرژی جامد معروف است و تولید و صادرات آلومینیوم مانند تولید و صادرات انرژی میباشد. تولیدکنندگان آلومینیوم به دنبال توسعه فناوریهای پیشرفته، کم انرژیبر و احداث یا انتقال کارخانههای آلومینیوم به مناطق برخوردار از انرژی ارزان هستند. کشورهای نفتخیز جهان به ویژه در حوزه خلیج فارس از جمله ایران به دلیل در اختیار داشتن ذخایر عظیم انرژی «نفت و گاز طبیعی» به عنوان مکانی مناسب برای سرمایهگذاری در صنایع آلومینیوم مطرح میباشند.
صنعت آلومینیوم یکی از صنایع مهم و بزرگ کشور محسوب میشود. با پیشرفت فناوری ساخت، این فلز بهعنوان یکی از رقبای اصلی فولاد در بسیاری از صنایع مطرح شد. با وجود توسعه این صنعت در ایران، وابستگی شدید به واردات مواد اولیه، مواد مصرفی و فناوری وجود دارد. دسترسی به ذخایر مواد اولیه (بوکسیت) به محور رقابت تولیدکنندگان آلومینیوم مبدل شده است. چالشهای پیش رو و فاکتورهای رقابتپذیری در صنعت آلومینیوم جهان، شامل تکنولوژی، انرژی، نیروی انسانی و دسترسی به ذخایر بوکسیت میباشند.
مطالعه امکانسنجی صنعت آلومینیوم ایران در درجه اول امکانپذیری ایجاد یک مرکز تولید شمش آلومینیوم با هدف صادرات را ارزیابی میکند. ذخایر قابل توجه انرژی و دسترسی ایران به نیروی کار ارزان، مزیتهای رقابتی هستند اما اتکای شدید به مواد خام وارداتی، بهویژه در بحبوحه تحریمهای بینالمللی، چالشهایی را ایجاد میکند.
این مطالعه نتیجه میگیرد که علیرغم مزیتهای نسبی ایران در منابع انرژی، تولید داخلی آلومینیوم برای صادرات ممکن است از نظر اقتصادی مقرون بهصرفه نباشد. این گزارش توصیه میکند بهدلیل هزینههای عملیاتی بالا و سودآوری محدود، تحت شرایط فعلی بازار و فناوری، به جای گسترش تولید صرفاً برای اهداف صادراتی، بر بهینهسازی عملیات موجود تمرکز شود.
اندیشکده پیشرفت صنعتی ایران، سیاستنامههای متعددی را در حوزه صنایع معدنی برای وزارت صنعت، معدن و تجارت تدوین کرده است که با مراجعه به صفحه «سیاستنامهها» (+) میتوانید آنها را مطالعه و به طور رایگان دانلود کنید. برخی از سیاستنامههای پیشران در حوزه صنعت آلومینیوم کشور عبارت هستند از:
- بررسی راهکارهای تامین مواد اولیه زنجیره آلومینیوم
- مقایسه وضعیت صنعت آلومینیومسازی در ایران و امارات
- نقد طرح جامع آلومینیوم کشور
